• مقدمه :

سالمندی را معمولا سن بالای ۶۵ سال بر می شمارند .  سالمندی با تغییر پایگاه اجتماعی ، کاهش روابط اجتماعی ، افزایش اوقات بیکاری ، کاهش درآمد و مشکلات بهداشتی و درمانی همراه است که میتواند در بهداشت روان سالمندان اختلال ایجاد کند.  یکی از این اختلال ها ، افسردگی است . افسردگی بازتابی عاطفی است که برخی افراد در سالمندی تجربه میکنند . حدود ۱۲ تا ۱۶ درصد سالمندان دچار افسردگی میشوند . ضمن آن که ۲۰ تا ۳۰ درصد آنها نیز گاه علایمی از افسردگی را نشان میدهند . به طور کلی ، این میزان در خانه های سالمندان بیشتر است و حدود ۳۵ درصد برآورد میشود . اکثر سالمندان دوستان نزدیک یا همسران خود را از دست داده اند ؛  یعنی دستخوش تجربه داغدیدگی سوگ و اندوه شده اند . آمار نشان میدهد در آمریکا تعداد زنان سالمندی که همسران خود را از دست داده اند حدود ۶ برابر مردان است . زیرا میانگین طول عمر زنان حدود ۶- ۸ سال بیشتر از مردان است. همچنین بررسیها نشان میدهد زنان سالمند بعد از مرگ همسر به ندرت ازدواج میکنند ؛ اما این امر در مورد مردان صادق نیست .

• کدام گروه از سالمندان بیشتر مستعد افسردگی هستند ؟

ساکنان خانه های سالمندان بیشتر در معرض افسردگی هستند .  در این مکان ها افسردگی می تواند به طور مقطعی به علت بیماریهای مزمن و مشاهده ناتوانی افراد دیگر و همین طور بالا بودن میزان مرگ و میر به وجود آید .  علاوه بر این ، ویژگی های سازمانی آسایشگاه هم عامل موثر است . وابستگی آموخته شده به علت پذیرایی طولانی مدت از سالمند هم میتواند باعث بقای افسردگی شود . در فرهنگ ما با توجه به خانواده و تعلقات خانوادگی موجود و تاکیدی که اسلام بر احترام به سالمندان دارد ، سالمندان انتظار دارند همان طور که فرزندان خود را حمایت کرده اند ، فرزندان آنها نیز در سالمندی از آنها مراقبت کنند . ولی وقتی در آسایشگاه مقیم می شوند ،  انتظار آنها برآورده نشده و در مواقعی دچار افسردگی می شوند . ساکنان خانه های سالمندان در غیاب روابط گرم با اعضای خانواده مستعد افسردگی و بی معنایی در زندگی هستند . غالبا زندگی سالمندان در آسایشگاه با ناامیدی و فقدان معنا در زندگی همراه است که میتواند منبع افسردگی این قشر باشد .

به علاوه ، شواهدی وجود دارد که سالمندان نسبت به جوان ترها کمتر از خدمات بهداشت روانی بهرمند میشوند .

• معنا درمانی چیست ؟

از جمله عواملی که میتواند با افسردگی مرتبط باشد ، فقدان معنا در زندگی است . معنا درمانی روشی از رویکرد وجودی است که میتواند ساختار مفهومی را برای کمک به مراجعان جهت یافتن معنی در زندگی شان آماده کند . فرانکل بر اساس کار بالینی و مطالعه نتیجه گرفت فقدان معنا منبع اصلی استرس وجودی و اضطراب است . او «نوروز وجودی » را به عنوان تجربه بی معنایی میداند . بنابراین ، بر اساس نظر فرانکل درمان کمک به مراجعان است تا معنایی را در زندگی شان پیدا کنند .

• چگونه میتوان به معنا رسید ؟

از نظر فرانکل راه های زیادی برای یافتن معنا وجود دارد .  از طریق کار ، از طریق عشق ، از طریق رنج و از طریق این که کاری برای دیگران انجام دهیم می توانیم به معنا دست پیدا کنیم.
در درمان افسردگی با معنا درمانی فرد روان نژند حمایت میشود که رنجش او گذرا است ؛ گرچه او نمی تواند معنای زندگی اش را در زمان افسردگی دریابد ، اما زندگی او با معنا است . فرایند درمانی زمانی به نتیجه میرسد که فرد از طریق رنج بردن ، کار و عشق، چالش ایجاد نماید. معنا درمانی بر پایه مفاهیم اساسی از قبیل ،آزادی مسئولیت پذیری ارزش ها و جستجوی معنا قرار دارد .

• معنا چیست ؟

در سال های اخیر ساختار معنای زندگی توسعه جدیدی پیدا کرد و معنای زندگی به عنوان شاخص بهزیستی مورد توجه قرار گرفته است . تعریف معنای زندگی در حوزه های مختلف متفاوت است ؛ به دلیل این که تعریف جهانی از معنا که بتواند مناسب زندگی هر کس باشد وجود ندارد و هر کس باید خودش در زندگی معنایی داشته باشد . بایو میستر بیان کرد احساس معنا از طریق برآورده شدن نیازهای اولیه به هدفمندی کارامدی و خود ارزشمندی تحقق می یابد و دیگر پژوهشگران اشاره کرده اند که تحقق معنا با اهمیت عملی و تصمیم گیری روزانه ارتباط دارد .

• معنا و تاثیر آن بر زندگی :

داشتن معنا یا هدف در زندگی ارتباط مثبتی با عوامل روان شناختی دارد و منجر به سازگاری سالمندان ، رضایت از زندگی ، احساس خوب روان شناختی ، حمایت اجتماعی و دلیل زنده ماندن در سالمندان میشود . تحقق معنای زندگی در کمک به یکدیگر ، داشتن هدف ،حفظ رابطه با خانواده و بهزیستی است.

∆ سرعت گیر ؛ توجه کنید :