«سیستم های غیر خطی: فراتر از خطوط مستقیم »

سیستم های غیر خطی در دنیای واقعی بسیار رایج هستن ، بر خلاف سیستم های خطی که با معادلات ساده خطی قابل مدل سازی هستن . رفتار این سیستم ها رو نمیشه به سادگی با خطوط مستقیم پیش بینی کرد .

• چند ویژگی کلیدی سیستم های غیر خطی :

1. پیچیدگی: روابط بین متغیرها در سیستم های غیر خطی پیچیده تر هستش .  این امر می تونه منجر به رفتارهای غیر منتظره و شگفت انگیز بشه ؛  مثل ناگهان بال زدن پروانه ای که طوفان عظیمی را به وجود میاره !

2. عدم پیش بینی پذیری دقیق: پیش بینی دقیق خروجی سیستم های غیر خطی دشوار هستش، زیرا عوامل مختلفی می تونن بر رفتار اونها تأثیر بذارن . این امر میتونه چالش هایی رو در کنترل و مدیریت این سیستم ها ایجاد کنه.

3. پویایی: سیستم های غیر خطی می تونند  با گذشت زمان به طور قابل توجهی تغییر کنن. این امر می تونه منجر به چرخه ها، نوسانات و آشفتگی بشه .

4. حساسیت به شرایط اولیه: تغییرات جزئی در شرایط اولیه سیستم های غیر خطی می تونه منجر به تغییرات بزرگ در خروجی اونها بشه. این پدیده به عنوان اثر پروانه ای شناخته میشه.


• حال رفتار انسانی هم به همین گونه هستش ؛
اصل های ساده ای که رفتار رو پیچیده و پیش بینی اونو دشوار می‌کنن .

•  یه مثال زیستی : شکل گیری عصب - نورون های مغزی هستش. فرض کنید که اگر قوانین ساده رشد عصب ها به این گونه باشه :
۱-  فقط مجاز به رشد در جهت جلو هستی.
۲- شرط تغییر جهت ، مانعی در روبه رو هستش .

حالا الان میتونید تصور کنید که چه مدار های پیچیده ای از نورون ها میتونن شکل بگیرن .

• یا برای رفتاری به مانند انتخاب کردن , شرایط به همین صورت هستش . رفتار انسان مجموعه و برآیندی از علت های لازم و کافی قبل از خود « ژنتیک , نیاز ها , ترشح هورمون ها در ساعات پیشین , تجربه های اولیه , یادگیری های ثانویه و ... » هست و از شرایط موجود هم تاثیر می‌پذیره و رفتاری انجام میده که مانند الگوی سیستم های غیر خطی ، پیچیده و به دور از پیش بینی دقیق هستش « البته گاه تصور می‌کنیم که اراده ای برای انتخاب داشتیم , اما این صرفا تصوری نسبتا نادرست به علت پیچیده بودن علت رفتاری و غیرآگاهانه بودن اون هستش , ادراک انتخاب پس از شلیک نورونی صورت میگیره ».

• آوید راه چمندی